Türkiye tarımını tehdit eden istilacı tür Uzak Doğu kökenli Kahverengi Kokarca (Halyomorpha halys), Türkiye’de tarımsal üretimi tehdit eden en yaygın istilacı türlerden biri haline geldi. Karadeniz’de başlayan yayılım kısa sürede Marmara ve Ege’ye ulaştı. Uzmanlar, zararlının kontrol altına alınmazsa rekolteyi ciddi oranda düşüreceği uyarısında bulunuyor.
Uzmanlara göre bu zararlı, özellikle fındık, hurma ve mısır başta olmak üzere 300’den fazla bitki türüne ciddi zarar veriyor. Aydın, Sakarya, Ordu, Giresun ve Trabzon gibi illerde artan vakalar, istilanın artık bölgesel olmaktan çıkıp ulusal boyuta ulaştığını gösteriyor.
Aslen Uzak Doğu kökenli olan Kahverengi Kokarca, 2017 yılından itibaren Türkiye’de görülmeye başladı. İlk olarak Gürcistan sınırından Karadeniz’e yayılan tür, son yıllarda Marmara ve Ege bölgelerinde de tespit edildi. Uzmanlar, iklim değişikliği ve artan sıcaklıkların bu türün yaşam alanını genişlettiğine dikkat çekiyor.
TARIMA VERDİĞİ ZARARLAR ENDİŞE YARATIYOR
Yaklaşık 1,5 santimetre boyunda olan Kahverengi Kokarca, bitkilerin öz suyunu emerek besleniyor. Bu durum, meyvelerde lekelenme, şekil bozukluğu ve kalite kaybına yol açıyor.
En çok zarar gören ürünler arasında şu gruplar öne çıkıyor:
Sert kabuklular: Fındık ve ceviz
Yumuşak meyveler: Elma, armut, şeftali, Trabzon hurması, turunçgiller
Sebzeler: Mısır, domates, biber, fasulye
Uzmanlar, fındıkta iç meyvenin büzüşmesine neden olan bu zararlının, ürünün pazarlanabilirliğini düşürdüğünü ve rekolte kaybını artırdığını belirtiyor.
MÜCADELE İÇİN İKİ YÖNTEM KİMYASAL VE BİYOLOJİK
Tarım ve Orman Müdürlükleri, istilacı böcekle mücadelede hem kimyasal hem de biyolojik yöntemlerin birlikte uygulanması gerektiğini açıkladı.
Kimyasal mücadele: Yayılımın yoğun olduğu alanlarda ruhsatlı ilaçlarla yapılan kontrollü ilaçlama, kısa vadeli çözüm sağlıyor. Ancak doğal dengeyi korumak için uygulamanın dikkatli yapılması gerekiyor.
Biyolojik mücadele: Uzun vadeli çözüm olarak, Kahverengi Kokarca’nın doğal düşmanı olan Samuray Arısı (Trissolcus japonicus) doğaya salınıyor. Bu arı türü, kokarcanın yumurtalarını parazitleyerek çoğalmasını engelliyor.
EVLERDE DE GÖRÜLMEYE BAŞLADI
Kahverengi Kokarca yalnızca tarım alanlarında değil, şehirlerdeki evlerde de görülmeye başladı. Soğuk havalarda ısınmak için kapı aralıklarına, pencere kenarlarına ve çatlaklara sığınan bu böcekler, ezildiklerinde yoğun bir koku yayıyor.
Uzmanlar, bu böceklerin ezilmemesi gerektiğini belirterek, sabunlu su dolu kaplarda imha edilmesi ya da Tarım ve Orman Müdürlüklerine bildirilmesi çağrısında bulunuyor.
YAYILIM HARİTASI OLUŞTURULUYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen çalışmalar kapsamında, Kahverengi Kokarca’nın yayılım haritası oluşturuluyor. Uzman ekipler, istilanın yoğunlaştığı bölgelerde ilaçlama programlarıyla birlikte biyolojik mücadeleyi de genişletiyor.
Yetkililer, üreticileri bahçelerini düzenli kontrol etmeye ve şüpheli durumlarda en yakın Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bilgi vermeye davet ediyor. Türkiye genelinde yürütülen bu mücadeleyle, zararlının kontrol altına alınması ve tarımsal üretimin korunması hedefleniyor.
