Konut kiralarındaki fahiş artışlar hem kiracıları hem de şehirlerin sosyolojik yapısını zorlarken, sektörden denetim ve düzenleme çağrıları yükseliyor. Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası (ATEM) Başkanı Hakan Akçam, dövize endeksli kira taleplerinin giderek yaygınlaştığını belirterek, barınma krizinin ekonomik gerekçelerin ötesinde spekülatif nedenlerle derinleştiğini ifade etti.
Akçam, konutun yatırımcı gözünde Türk lirasındaki değer kaybına karşı “güvenli liman” olarak görüldüğünü vurgularken, bu eğilimin kira fiyatlarını kontrolden çıkardığını söyledi. “İstanbul’da üç odalı dairelerin 2020’de 600 dolar seviyesindeki kira bedeli bugün 1700 doları aştı” diyen Akçam, piyasadaki fiyatlama davranışlarının arz-talep dengesiyle açıklanamayacak bir noktaya ulaştığını dile getirdi.
"ZİNCİRLEME FİYAT SARMALI OLUŞTU"
Akçam, özellikle kent merkezlerinde kiraların piyasadaki genel beklentiyle şekillendiğine dikkat çekerek, “Bir bölgede konut 20 bin TL’ye kiralandığında, yan sokaktaki ev sahibi de 18 bin TL istemeye başlıyor. Bu zincirleme fiyat sarmalı, psikolojik bir dalga hâline geldi” dedi.
"İHTİYAÇ DEĞİL, FIRSAT BELİRLİYOR"
Boş konut sayısının artmasına rağmen fiyatların geri çekilmediğini belirten Akçam, “Konut artık barınma amacıyla değil, kazanç aracı olarak görülüyor. Fiyatlar ihtiyaç değil, fırsat anlayışıyla belirleniyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu durumun kentlerdeki gelir dağılımını ve yerleşim yapısını da değiştirdiğini vurgulayan Akçam, “Orta gelirli vatandaşlar kent merkezlerinden dışlanıyor, kiracılar sistem dışına itiliyor” uyarısında bulundu.
"KAPSAMLI ÇÖZÜMLER ŞART"
Hakan Akçam, mevcut kira artışlarının yalnızca TÜFE’ye endekslenerek çözülemeyeceğini belirterek, konut piyasasında etkili ve çok boyutlu bir müdahale çağrısı yaptı. Sunulan çözüm önerileri arasında şu başlıklar öne çıktı:
-
Sosyal Konut Seferberliği: TOKİ’nin yalnızca mülkiyet değil, uzun vadeli kiralama modelleriyle de devreye girmesi gerektiğini belirten Akçam, sosyal konut üretiminin hızla artırılması gerektiğini vurguladı.
-
Boş Konut Vergisi: Spekülatif nedenlerle boş bırakılan konutlara kademeli vergi getirilerek yapay arz daralmasının önüne geçilmesi gerektiğini söyledi.
-
Objektif Kira Denetimi: TÜFE bazlı artış sisteminin yeterli olmadığını belirten Akçam, bölgesel rayiçler, konutun yaşı ve metrekaresi gibi kriterlere dayalı bir denetim mekanizmasının kurulmasını önerdi.
-
Kısa Süreli Kiralamalara Düzenleme: Airbnb gibi platformların konutları kayıt dışı turistik işletmelere dönüştürdüğüne dikkat çeken Akçam, bu alanın belediyeler tarafından ruhsatlandırılarak denetlenmesi gerektiğini ifade etti.
“BARINMA TEMEL HAKTIR”
ATEM Başkanı Akçam, tüm bu çağrıların temelinde yatan sorunun barınma hakkının piyasaya terk edilmesi olduğunu vurguladı. “Barınma hakkı, piyasa koşullarına ve spekülatif fiyatlamaya bırakılmayacak kadar temel bir haktır” diyen Akçam, kamu otoritesine kapsamlı müdahale çağrısında bulundu.
