Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetim sistemine ilişkin kapsamlı değişikliklere gitti. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni düzenlemelere göre, yapı denetim kuruluşlarına yönelik yaptırımlar sıkılaştırıldı, denetim sürecine dair kriterler yeniden belirlendi.
15 YILDA YIKILAN BİNANIN SORUMLULUĞU DENETÇİDE OLACAK
Yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılan binalardan, yapı denetim kuruluşları doğrudan sorumlu tutulacak. Bu durumda ilgili kuruluşun faaliyet izni iptal edilecek ve teminatı kamuya aktarılacak. Ayrıca, inşaat sürecinde komşu binalara zarar verilmesi halinde de aynı yaptırımlar uygulanacak.
3 AYDA İNŞAAT BAŞLAMAZSA SÖZLEŞME FESHİ MÜMKÜN
Yeni yönetmeliğe göre, yapı denetim sözleşmelerinde 6 aylık inşaat başlatma süresi 3 aya indirildi. Bu sürenin aşılması durumunda yapı denetim kuruluşları sözleşmeyi tek taraflı feshedebilecek. Kalıp, donatı ya da beton gibi kritik yapım aşamalarında denetim görevini yerine getirmeyen firmaların sözleşmelerine de son verilebilecek.
KÜÇÜK YAPILARA DENETİM ESNEKLİĞİ
Yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar, Bakanlığın Elektronik Dağıtım Sistemi dışında bırakılarak, yapı sahiplerine serbest denetim firması seçme imkânı tanındı. Bu kapsamda vatandaşlar, kendi belirledikleri denetim firmalarıyla yüzde 1,75 ila yüzde 3,5 oranında değişen hizmet bedeliyle sözleşme imzalayabilecek.
ELEKTRONİK ATAMADA YENİ MODEL
45 ve üzeri yapı denetim kuruluşunun bulunduğu illerde, sistem ilk aşamada bir firma önerirken, vatandaşın 3 iş günü içinde sözleşme yapmaması halinde ikinci bir firma devreye alınacak. Böylece denetim süreci hızlandırılırken, seçim özgürlüğü de korunmuş olacak.
Teminatlar TÜFE ve ÜFE Ortalamasıyla Güncellenecek
2026’dan itibaren yapı denetim kuruluşlarının verdiği teminatlar, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ortalamasına göre belirlenecek. Bu değişiklikle teminat sisteminde daha dengeli bir güncelleme yöntemi benimsenecek.
YAPISAL HASARIN TANIMI NETLEŞTİRİLDİ
Ceza Tebliği’nde yapılan değişiklikle, “onarılamaz düzeyde hasar” ifadesi yerine, yapının fiilen yıkılması ya da yıkımı gerektirecek ölçüde hasar görmesinin yeterli sayılacağı belirtildi. Böylece denetim sorumluluğunun hukuki dayanağı daha açık bir şekilde tanımlanmış oldu.
Yeni düzenlemeler, yapı güvenliğini artırmayı ve yapı denetim sisteminin etkinliğini yükseltmeyi amaçlıyor. 1 Şubat 2026 tarihine kadar illerdeki aktif denetim kuruluşları yeniden belirlenecek ve sistem bu çerçevede işlerlik kazanacak.
