Ev kadınlarının emeklilik sürecini kolaylaştırmaya yönelik önemli bir adım atılıyor. Habertürk yazarı ve sosyal güvenlik uzmanı Ahmet Kıvanç’ın aktardığı bilgilere göre, hükümetin hazırladığı yeni düzenleme ile ev kadınlarının prim yükünü azaltacak bir model hayata geçirilecek. Ayrıca, yıpranma hakkı kapsamında daha erken emekli olma imkânı da gündemde.
DEVLET, PRİM YÜKÜNÜN ÜÇTE BİRİNİ ÜSTLENECEK
Hâlihazırda sigortalı bir işte çalışmayan ev kadınları, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabiliyor. Yeni düzenleme ile bu ödemelerin bir kısmının devlet tarafından karşılanması planlanıyor. Asgari ücret üzerinden aylık 8.321,76 TL olan isteğe bağlı primin üçte biri, yani 2.883,92 TL’si devlet tarafından ödenecek. Böylece ev kadınlarının ödeyeceği aylık prim tutarı 5.547,84 TL’ye düşecek. Devletin yıllık bazda sağlayacağı destek ise 34.607 TL’ye ulaşacak.
YIPRANMA HAKKI GENİŞLETİLİYOR
Yapılması planlanan düzenlemenin ikinci ayağı ise yıpranma hakkını içeriyor. Mevcut yasaya göre, ağır ve tehlikeli işlerde çalışan sigortalılara her 360 gün için 60 ila 180 gün arasında ilave hizmet süresi tanınıyor. Bu ilave süreler emeklilik yaş haddinden düşülerek daha erken emeklilik sağlıyor. Ev kadınlarına da benzer bir uygulamanın, çocuk sayısı esas alınarak getirilmesi bekleniyor.
Bu kapsamda, bir çocuk için yılda 30 gün, iki çocuk için 60 gün, üç ve daha fazla çocuk içinse 90 günlük yıpranma hakkı tanınması formüller arasında yer alıyor.
ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE ÖZEL HAKLAR
Mevcut sistemde, başkasının bakımına muhtaç engelli çocuğu olan annelere tanınan erken emeklilik hakkı, isteğe bağlı sigortalılar için de geçerli. Bu annelere her 360 günlük sigorta süresi için 90 gün ekleniyor ve emeklilik yaşından da aynı süre düşülüyor. Bu haktan faydalanmak için sigortalı olunması yeterli; iş yerinde fiilen çalışmak şartı aranmıyor.
EMEKLİLİK YAŞINDA İNDİRİM MÜMKÜN OLACAK
2008 sonrası ilk kez sigortalı olan kadınlar, normal şartlarda 9000 prim gününü doldurarak emekli olabiliyor. Bu süreyi dolduranlar 65 yaş şartına tabi olurken, yıpranma hakkı ile bu süre 2,5 yıl kadar erkene çekilebilecek. 5400 prim günüyle kısmi emekliliği tercih eden kadınlar için ise yaş şartı, tamamlanan yıla göre 61 ile 65 arasında değişiyor. Yıpranma hakkı, bu yaşlardan da indirim yapılmasını mümkün kılacak.
BAKAN IŞIKHAN: ÇALIŞMAMIZ SÜRÜYOR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, ev kadınlarının emeklilik hakkına yönelik düzenleme için kapsamlı bir analiz sürecinde olduklarını belirtti. Işıkhan, “Çocuk sayısı, engellilik durumu, hizmet süresi gibi kriterleri dikkate alarak modeli oluşturacağız. Haziran-temmuz aylarında altyapısını tamamladıktan sonra Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na sunacağız” ifadelerini kullandı.
Yeni düzenlemenin, ev kadınlarının sosyal güvenlik sistemine katılımını artırarak emeklilik hakkına erişimlerini kolaylaştırması bekleniyor.
Habertürk yazarı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Ahmet Kıvanç, bugünkü yazısında, Bakan Işıkhan'ın duyurduğu yeni düzenlemenin detaylarını paylaştı. Kıvanç, şunları kaleme aldı:
"Yapılacak düzenlemenin iki boyutu bulunuyor. Birincisi, ev kadınlarının sigorta primlerine devlet katkısı sağlamak, ikincisi ise yıpranma hakkı sağlamak.
Kanuna göre, sigortalı bir işte çalışmayanlar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabiliyorlar. Ev kadınları da hali hazırda bu kapsamda isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olma hakkına sahip bulunuyor.
Getirilmesi öngörülen düzenleme ile ev kadınlarının asgari ücret üzerinden ödedikleri isteğe bağlı sigorta priminin 3’te 1’inin devlet tarafından karşılanması amaçlanıyor.
Asgari ücret üzerinden aylık 8.321,76 TL isteğe bağlı sigorta primi alınıyor. Düzenleme hayata geçtiğinde bu primin 2.883,92 TL’si devlet tarafından karşılanacak. Ev kadınları da aylık 5.547,84 TL prim ödeyecekler. Devletin bugünkü asgari ücret üzerinden bir yıl boyunca sağlayacağı prim desteği 34.607 TL’ye ulaşacak.
Ağır ve tehlikeli iş yerlerinde çalışanlara yıpranma hakkı tanınıyor. Bu kişilerin çalıştıkları her 360 güne karşılık hizmet sürelerine 60 ila 180 gün ilave ediliyor. Yaygın uygulama her 360 güne karşılık 60 veya 90 gün ilave edilmesi. Bu şekilde ilave edilen prim günleri ile 2,5 yıla kadar erken emeklilik hakkı bulunuyor.
Mevcut kanuna göre ayrıca, başkasının bakımına muhtaç derecede engelli çocuk bulunan annelerin her 360 günlük çalışma sürelerine 90 gün ilave ediliyor. İlave edilen süre kadar emeklilik yaş haddinden indirim yapılıyor. Engelli çocuk annelerine sağlanan erken emeklilikte 2,5 yıl sınırı uygulanmıyor. Bu haktan isteğe bağlı sigorta primi ödeyen engelli çocuk anneleri de yararlanıyor.
Bakan Işıkhan, düzenlemeyi yaparken çocuk sayısı, çocuğun engelli olup olmadığı, hizmet süresi gibi kriterlere bakacaklarını söyledi. Yıpranma süresinin çocuk sayısına göre belirlenmesi gündeme gelebilir. Örneğin her 360 günlük prime karşılık bir çocuk için 30 gün, iki çocuk için 60 gün, üç ve daha fazla çocuk için 90 günlük yıpranma hakkı tanınabilir.
Kanuna göre, ilk defa 2008 sonrası çalışmaya başlayan kadınlar isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında 9000 prim gününü tamamladıkları tarihe bağlı olarak emekli olabilecekler. Ev kadınlarına yıpranma hakkı da verilirse bu yıl çalışmaya başlayanlar 9000 günü 2050 yılında tamamlayacakları için 65 yaşa tabi olacaklar ancak yıpranma hakkıyla 2,5 yıla kadar daha önce emekli olabilecekler.
Normal emeklilik için prim günü yeterli olmayanların ise 5400 günü tamamladıkları tarihteki emeklilik yaşına 3 yıl ilave edilecek. Yıpranma payı ile birlikte 5400 günü 2036 yılına kadar tamamlayan kadınlar 61 yaşa, 2037’de tamamlayanlar 62 yaşa, 2038’de tamamlayanlar 63 yaşa, 2039’da tamamlayanlar 64 yaşa, 2040 ve sonrasında tamamlayanlar ise 65 yaşa tabi olacaklar. Ancak, yıpranma hakkıyla birlikte bu yaş hadlerinden 2,5 yıl yıla kadar indirim yapılarak daha erken emekli olmaları sağlanacak."
