Türkiye’de eğitim politikalarında yeni bir dönüşümün eşiğine gelindi. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), uzun süredir kamuoyunda ve eğitim çevrelerinde tartışılan lise düzeyinde zorunlu eğitim modelini yeniden ele alıyor. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde yürütülen çalışmalarda, lise 3 ve 4. sınıflarda zorunluluğun esnetilebileceği, daha esnek, bireyselleştirilmiş ve öğrenci merkezli bir yapının oluşturulabileceği ifade ediliyor.
Bakanlık kaynakları, değişikliklerin temel gerekçeleri arasında eğitim teknolojilerindeki hızlı dönüşüm, yapay zekâ destekli öğrenme araçlarının yaygınlaşması, okullaşma oranlarının artması ve istihdamla eğitim arasındaki kopukluk gibi etkenleri gösteriyor. MEB, bu kapsamda sivil toplum kuruluşları, eğitim sendikaları, akademisyenler ve uygulayıcılarla istişare süreçlerini sürdürüyor.
GÜNDEMDEKİ ÜÇ MODEL: 3+1, 2+2 VE YAŞ TEMELLİ YAKLAŞIM
Sabah Gazetesi’nde yer alan habere göre, Bakanlık masasında üç ayrı model bulunuyor:
-
3+1 Modeli: Lise eğitiminin üç yıl zorunlu, son yılının (12. sınıf) ise üniversiteye hazırlık yılı olarak yapılandırılması. Öğrenciler üçüncü yıl sonunda mezun sayılacak, dileyenler dördüncü yıla isteğe bağlı olarak devam edecek.
-
2+2 Modeli: İlk iki yılı tamamlayan öğrencilere lise diploması verilmesi, akademik eğitim hedefleyen öğrencilerin iki yıl daha devam etmesi.
-
Yaş Temelli Model: Zorunlu eğitimin yaşa göre tanımlanması; örneğin 16 yaşını tamamlayan öğrenciler için zorunlu eğitimin sona erdirilmesi. Ayrıca, zorunluluğun tamamen kaldırılması önerileri de değerlendiriliyor.
-
EĞİTİM SİSTEMİNDE NEDEN YENİDEN DEĞİŞİM GÜNDEME GELDİ?
Mevcut 4+4+4 modeli 2012 yılında yürürlüğe girmişti. 2023-2024 eğitim yılında sistem ilk mezunlarını verirken, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve değişen sosyal koşullar yeniden bir reform ihtiyacını gündeme taşıdı. Eğitim uzmanları, zorunlu eğitime devam eden ancak akademik motivasyonu düşük öğrencilerin sınıf içi başarısızlıkları artırdığına, disiplin ve devamsızlık sorunlarını derinleştirdiğine dikkat çekiyor.
-
Özellikle son yıllarda açık lise başvurularındaki artış, lise eğitiminde zorunluluğun yeniden gözden geçirilmesi gerektiği yönündeki görüşleri güçlendirmiş durumda.
BAKAN TEKİN: “TARTIŞMALARI DİKKATLE İZLİYORUZ”
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, geçtiğimiz günlerde katıldığı bir televizyon programında, konuya ilişkin tartışmaları Bakanlık olarak yakından takip ettiklerini belirtti. “Kamuoyundan bu yönde bir talep gelmesi durumunda üzerinde konuşulabilir. Ortaya çıkan modeller üzerinde gerekli istişareler yapılarak, Cumhurbaşkanımız ve Kabine ile paylaşırız” diyen Tekin, değişim sinyalini net şekilde verdi.
DÜNYA ÖRNEKLERİ DE DİKKATE ALINIYOR
MEB’in yürüttüğü çalışmalarda, farklı ülkelerin uygulamaları da masaya yatırılıyor. Örneğin Almanya ve ABD gibi ülkelerde eğitim zorunluluğu eyaletlere göre 15-18 yaş arasında değişirken, Japonya ve Finlandiya’da 9-10 yıllık zorunlu eğitim sistemleri bulunuyor. İngiltere’de ise öğrenciler 16 yaşında zorunlu eğitimi tamamlayıp mesleki eğitime veya çıraklığa yönlendirilebiliyor.
KARAR BAKANLAR TOPLANTISINDA SUNULACAK
Lise eğitiminin geleceğine ilişkin hazırlıkların, önümüzdeki Bakanlar toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında değerlendirilmesi bekleniyor. Bakanlığın, saha verileri ve uzman görüşlerine dayalı bir raporla öneri modelleri sunacağı öğrenildi.
