11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Project Syndicate için kaleme aldığı yazıda Trump yönetiminin öncülük ettiği Gazze ateşkesinin “ancak Filistinlilerin tarihsel mücadelesini tanıyan ve demokratik bir Filistin liderliğinin doğmasına imkân veren kapsamlı bir plana dönüşmesi hâlinde” kalıcı barış üretebileceğini söyledi. Gül, mevcut koşulların bu temel şartları karşılamadığını belirtti.
“ATEŞKES ÖNEMLİ AMA YETERLİ DEĞİL”
Gül, İsrail’in iki yıldır yürüttüğü ağır operasyonların ardından gelen ateşkesin “elbette memnuniyet verici” olduğunu ifade ederken, bunun sadece bir başlangıç olduğunu vurguladı. Ateşkesin kök sorunları çözmediği takdirde yeni çatışmaların kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Sorunun bağlamı yok sayılırsa sahte bir çözüm illüzyonu doğar” dedi.
Trump planının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yıllardır temel teşkil eden iki devletli çözüme dair kararlarına atıf yapmamasını eleştiren Gül, BM’nin yeni aldığı 2803 sayılı kararın da “Filistinlilerin haklı beklentilerini yeterince karşılamadığını” ifade etti.
“İSRAİL YERLEŞİMLERİ MEŞRULAŞTIRMA RİSKİ TAŞIYOR”
Gül, özellikle Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşimlerin genişlemesi ve Gazze’nin coğrafi olarak “sarı hat” adıyla ikiye bölünmesi ihtimalinin barış sürecini tehlikeye attığını söyledi. Uluslararası Kriz Grubu raporlarına atıf yapan Gül, bazı karakolların kalıcı yerleşimlere dönüştüğünü hatırlatarak, “İsrail’in gerçekten çekilmek isteyip istemediğine dair ciddi şüpheler var” değerlendirmesini yaptı.
“ABD, İSRAİL’İ DOĞRU YÖNDE ZORLAMALI”
Ateşkes planının ABD Başkanı Donald Trump’ın kişisel girişimi olduğunu hatırlatan Gül, Washington’un barışı mümkün kılacak etkili politikalar üretmesi gerektiğini belirtti:
“Ortadoğu’nun ana çatışmasını çözmek, hem insanlığa hizmet olur hem de ABD’nin bölgedeki meşruiyetini artırır.”
Gül, İsrail’in güvenlik kaygılarını anladığını söylemekle birlikte, normalleşmenin ancak Filistinlilerle onurlu bir barış üzerinden sağlanabileceğini kaydetti.
“HAMAS’IN YOK EDİLMESİ ÇÖZÜM GETİRMEZ”
Gül, yalnızca Hamas’ın ortadan kaldırılmasının İsrail’e güvenlik sağlamayacağını, “adil bir düzen kurulmadığı sürece benzer yapıların doğacağını” belirtti. Radikalizmin beslendiği zemini ortadan kaldırmanın tek yolunun Filistinlilerin kendi topraklarında onurlu şekilde yaşayabilmesi olduğunu vurguladı.
“FİLİSTİN’DE MEŞRU VE DEMOKRATİK BİR LİDERLİK İNŞA EDİLMELİ”
Filistin tarafının da kendi içinde siyasal yenilenme ihtiyacı olduğunu söyleyen Gül, demokrasiye bağlı, hukuku önceleyen bir liderliğin uluslararası düzeyde kabul göreceğini belirtti. Birçok bölgesel aktörün Filistinli siyasetçi Marvan Barguti’yi umut veren bir figür olarak gördüğünü aktaran Gül, “İsrail barış istiyorsa siyasi tutukluların serbest bırakılmasını desteklemeli” dedi.
“HAMAS’A 2006’DA VERDİĞİM MESAJ HÂLÂ GEÇERLİ”
Gül, 2006'da Türkiye Dışişleri Bakanı olarak Hamas heyetini Ankara’da karşıladığı döneme de değinerek, Hamas’a “demokrasiye bağlılık, diplomasi ve şiddetten uzak durma” çağrısı yaptığını hatırlattı. ABD ve İsrail’in o dönemde yeni seçilmiş bu yönetimi hemen dışladığını belirten Gül, “Bugün benzer bir fırsat yeniden var” dedi.
“ÇÖZÜM: FİLİSTİN DEVLETİNİN TANINMASI VE İŞGALİN SONA ERMESİ”
Makalede çözümün temel unsurları şöyle sıralandı:
- İsrail işgalini ve yasa dışı yerleşimleri sonlandırmalı.
- Filistin devletinin tanınması, Doğu Kudüs’ün başkent olması sağlanmalı.
- Uluslararası toplum, demokratik bir Filistin yönetiminin inşasına destek vermeli.
- ABD, İsrail’i barış yönünde zorlayacak bir pozisyon almalı.
“ATEŞKES İLK ADIM OLABİLİR, AMA BARIŞ İÇİN EKSİK ÇOK FAZLA”
Gül, dünya kamuoyunun artık “şiddeti izlemekten bıktığını” belirterek, Trump’ın ateşkes planının ancak Filistinlilerin uzun yıllara dayanan mücadelesini tanıyan, adaleti önceleyen bir çerçeveye dönüşmesi hâlinde gerçek bir barış fırsatı sunabileceğini ifade etti:
“Aksi takdirde hem Filistinlilerin acısı hem de İsrail’in güvensizliği devam eder.”
