Kiralama sürecindeki ev sahibi-kiracı anlaşmazlıklarının artmasıyla birlikte, ev sahipleri adeta bir "güvence çemberi" oluşturma çabasına girdi. Tahliye taahhütnamelerinin standartlaştığı bu ortamda, son dönemde özellikle internet ilanlarında "senet imzalama şartı" talepleri dikkat çekici bir yoğunluğa ulaştı.
İlanlarda, kiracılardan bazen 12 aylık kira bedelinin tamamı için ayrı ayrı senetler istenirken, bazı ev sahipleri de evdeki eşyaların teminatı iddiasıyla 250 bin TL'ye varan yüksek tutarlı senetler talep ediyor. Bu durum, kiracılar arasında sosyal medyada "ev kiralamıyoruz, sanki şirket devralıyoruz" gibi tepkilere neden oluyor.
HUKUKİ RİSKLER VE UZMAN GÖRÜŞÜ: "ÇİFTE BORÇ TUZAĞINA DÜŞMEYİN"
Herbiremlak'ın haberine göre, Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, senet talebinin hukuken yasal olsa da, uygulanış biçimindeki hataların kiracıyı büyük bir riske attığına dikkat çekiyor.
Av. Kiraz'ın kiracılar için en önemli uyarısı şu: "Sözleşmede açıkça yer almayan hiçbir senedi imzalamayın."
-
Çifte Borç Riski: Sözleşmeye dâhil edilmeyen senetler, kiracının hem ödediği kira hem de senet borcu olmak üzere çifte bir borçla karşı karşıya kalmasına yol açabilir.
-
Teminat Şartı: Senetlerin mutlaka "teminat senedi olup ciro edilemez" şerhiyle düzenlenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, bu senetler üçüncü kişilere devredilerek kiracının ödeme yükümlülüğünü genişletebilir.
-
Depozito Sınırı: Türk Borçlar Kanunu’na göre depozito senedi, en fazla 3 aylık kira bedeli tutarında olabilir.
-
Eşya Teminatı Yasak: Evdeki eşya veya demirbaşlar için senet talep edilmesi açıkça Kanuna aykırıdır ve geçersizdir.
-
VERGİ KAÇAKÇILIĞI UYARISI: GERÇEK KİRA SENETLE TAHSİL EDİLİYOR
TÜGEM Başkanı Hakan Akdoğan ise senet uygulamasının kötüye kullanımına yönelik kritik bir noktaya parmak basıyor: Vergi kaçırma girişimi.
Akdoğan, bazı ev sahiplerinin kira sözleşmesini düşük bir rakamla düzenleyip, gerçek kira farkını senet yoluyla tahsil etmeye çalıştığını belirtiyor. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) kira denetimlerini sıklaştırmasıyla birlikte, bu yöntemi kullanan hem kiracı hem de ev sahibi, ağır vergi cezalarıyla karşı karşıya kalabilir.
KİRACILAR İÇİN ALTIN TAVSİYELER
Uzmanlar, kiracıların mağdur olmamaları için aşağıdaki kurallara uymalarını öneriyor:
-
Sözleşme Dışına Çıkmayın: Sözleşmede belirtilmeyen tek bir senedi bile kabul etmeyin.
-
Ciro Edilemez Şerhi: İmzalayacağınız senetlerin üzerinde kesinlikle "teminat senedidir, ciro edilemez" ibaresinin olmasına dikkat edin.
-
Haddinden Fazla Depozito: Talep edilen senet tutarı, 3 aylık kira bedelini aşmamalıdır.
-
İptal Protokolü: Eğer sözleşme dışında bir senet verdiyseniz, derhal senet karşılığında bir iptal protokolü talep edin. Reddedilmesi durumunda hukuki süreç başlatılması önerilmektedir.
