Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Akran Zorbalığı Alt Komisyonu’nun ön raporu, siber zorbalığın çocuklar için artan bir tehdit olduğunu gösterdi. Veriler, her dört çocuktan birinin siber zorbalığa karıştığını ortaya koyarken raporda 13 yaş altına akıllı telefon yasağı tartışmaya açıldı.
Habertürk'te yer alan habere göre; Türkiye genelinde çocukların ve ebeveynlerin internet kullanım alışkanlıklarını incelemek amacıyla 2021 yılında önemli bir çalışma başlatıldı. İlk etapta bin 111 öğrenci ve bin 111 ebeveyn ile gerçekleştirilen bu çalışma, 2022 yılında genişletilerek 81 ilde 10 bin 475 öğrenci ve 10 bin 475 ebeveynin katılımıyla tekrar edildi. Araştırma sonuçları 2023 yılında yayımlandı.
Yapılan kapsamlı araştırma sonucunda çocukların internet güvenliği ve gizliliği konularında hala yeterli becerilere sahip olmadığı ortaya çıktı. Özellikle istenmeyen e-postalar, pop-up reklamlar ve yasadışı içerikleri engelleme konusunda çocukların zayıf kaldıkları görüldü. Araştırma, çocukların internette karşılaştıkları sorunlarda en çok annelerinden veya arkadaşlarından yardım aldıklarını, öğretmenlerine başvurma oranının ise düşük kaldığını gösterdi.
BTK ÇALIŞMA YAPIYOR
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) merkez teşkilatı ve bölge müdürlüklerince düzenlenen bilinçli ve güvenli internet kullanımı farkındalık etkinlikleri çevrimiçi ve yüz yüze gerçekleştiriliyor. Bu çerçevede 2024 yılında ülke genelinde 120 eğitim düzenlendi ve yaklaşık 23 bin öğrenci, öğretmen ve ebeveyne ulaşıldı. Güvenli İnternet Merkezlerinin kurulduğu 2017 yılından bu yana bin 300’den fazla eğitimde yaklaşık 210 bin kişiye ulaşıldı. Eğitimlerde; internetin bilinçli ve güvenli kullanımına yönelik kişisel verilerin korunması, internet ve mahremiyet, internette hak ve sorumluluklar, internette yasadışı içerikler, siber zorbalık, sosyal medya, dijital oyunlar, teknoloji bağımlılığı gibi konulara yer verildi.
İnternetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı konusunda farkındalığı artırmak amacıyla BTK Uzmanları tarafından Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Kadın Konukevleri Eğitim Programı kapsamında öğrencilere ve velilere yönelik olarak Dijital Şiddet ve Siber Zorbalık Seminerleri gerçekleştirildi.
13 YAŞ ALTINA AKILLI TELEFON YASAĞI
TBMM Akran Zorbalığı Alt Komisyonu ön raporunda, dijital ortamlarda çocukların karşılaştığı zorbalığın yalnızca akranlar tarafından değil, sistemler, reklamlar ve içerik dayatmalarıyla da gerçekleşebileceği belirtilerek, bu alanların da düzenlenmesi gerektiği, Avrupa’daki gibi 13 yaş altına akıllı telefon yasağı konusunun Türkiye’de de tartışılmaya açılması gerektiği vurgulandı.
Ailelerin dijital okuryazarlıkla güçlendirilmesi, çocuklara duygusal destek sağlanması ve güvenli iletişim ortamlarının oluşturulması gerektiği belirtilirken, dijital zorbalığa karşı güçlü hukuki düzenlemelerin gerekli olduğunu, çocuklara yönelik dijital okuryazarlık eğitimlerinin okul öncesi döneme çekilmesi gerektiğini ve güvenli şifre kullanımı, belge toplama, tehdit içeren mesajları yanıtsız bırakma gibi temel dijital güvenlik bilgilerini edinmelerinin önemli olduğu ifade edildi.
Dijital dostluk günü gibi olumlu sosyal etkinliklerle grup dayanışmasının artırılması ve zorbalığa maruz kalan çocuklar için akran destek gruplarının kurulması gerektiği komisyon raporunda vurgulandı.
SİBER ZORBALIK NEDİR?
Dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen zorbalık siber zorbalık olarak tanımlanıyor. Siber zorbalık olaylarında zorbalık yapan kişiler, anonim olabiliyor ve kimliklerini gizleyebiliyor. Ayrıca etkileri hızlı bir şekilde çok geniş kitlelere ulaşabilmesi nedeniyle siber zorbalık, diğer zorbalık türlerine nazaran daha büyük mağduriyetler oluşturma riski taşıyor.Siber zorbalık, dijital şiddetin bir çeşidi olarak özellikle çocukları ve ergenleri tehdit eden, çevrimiçi risklerin başında geliyor.
Dijital şiddet ana başlığı altında incelenebilecek siber zorbalık bir taciz türü olarak biliniyor. Bir başkasını tedirgin etme, rahatsız etme ve hedef kişide olumsuz etki oluşturma sonucunu doğuran taciz, gerçekleştiği dijital ortamlara bağlı olarak farklı şiddet türlerini barındırabiliyor.
Siber zorbalık, akran zorbalığı ile okullarda veya yakın arkadaş çevresinde başlayıp dijital ortamlara taşınıyor ve çevrimiçi yollarla devam ediyor. Siber zorbalık, teknolojik ve iletişimsel olmak üzere iki türde yaşanabilir.
1- Teknolojik zorbalık; hedefteki kişinin kimlik hırsızlığı, şifrelerinin ve kişisel bilgilerin ele geçirilmesi, kredi kartı ve banka bilgilerinin elde edilmesi, telefon veya bilgisayarına virüs gönderilmesi, elektronik posta ve sosyal medya hesaplarının ele geçirilmesi gibi teknolojiye bağlı olarak değişen ve çeşitlenen zorbalık biçimleri olarak örneklenebilir.
Teknolojik zorbalık kullanıcıların, internetin bilinçli ve güvenli kullanımı konusunda farkındalıklarının artırılmasıyla önlenmesi görece daha kolay olan bir dijital şiddet türüdür.
2- İletişimsel olarak yapılan zorbalık ise; kişisel bilgilerin ve görüntülerin tehdit amaçlı yayınlanması, hakaret, tehdit, şantaj, hukuka aykırı olarak yapılan ifşa, sosyal medya linçleri, itibar suikastları ve karalama kampanyaları, paylaşılan fotoğraflarla alay etme, sürekli olumsuz yorumlar yapma, ısrarlı bir şekilde gerçekleştirilen takip, mesaj, yorum ve beğeni gibi davranışlar olarak ortaya çıkabiliyor.
Özellikle çocuklar ve gençler, sosyal ağlarda paylaştıkları fotoğraflar üzerinden fiziksel görünümleri hakkında olumsuz yorumlara maruz kalma, aşağılanma, dalga geçilme suretiyle dijital şiddet ile karşılaşırken, daha ileri yaşlarda bireyler, etnik kimliğe, siyasi görüş ve düşüncelere dayalı dijital şiddete daha fazla maruz kalabilmekteler.
Siber zorbalığın çocuklar için sosyal, duygusal ve fiziksel açıdan yıkıcı sonuçları da vardır. Bir çocuğun siber zorbalığa uğradığını, davranışlarında ve duygularında beliren bazı değişimlerden anlamak mümkündür. Sosyal açıdan iletişimde ilgi kaybı, okulda ders durumunun kötüye gitmesi, okula gitmek istememe durumları baş gösterebilir. Duygusal olarak depresyon, agresif davranışlar, kaygı bozuklukları ve korku gibi davranış değişiklikleri yaşanabilmektedir.
