Türkiye’de Merkez Bankası'nın Haziran 2023'ten beri sürdürdüğü sıkı para politikası, bankacılık verilerine de yansıdı. Türk Lirası mevduat faizlerinin tarihi seviyelere ulaşması, yatırımcıların ilgisini çekerken, elde edilen faiz gelirinin harcama alışkanlıklarını değiştirdiği gözlemleniyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, geçen yıl Ağustos ayında 4,5 trilyon lira olan gerçek kişi TL mevduatları, bu yıl aynı dönemde yüzde 32,45 artarak 8,5 trilyon liraya ulaştı. Ancak finans uzmanlarının yaptığı analizler, bu artışın beklenen getiri oranının altında kaldığını gösteriyor.
FAİZ GETİRİSİNİN 300 MİLYAR LİRASI HARCANDI
Pusula Portföy Yönetim Kurulu Danışmanı İris Cibre'nin hesaplamasına göre, Ağustos 2024 - Ağustos 2025 dönemi arasında uygulanan ortalama yüzde 60 bileşik faiz oranı göz önüne alındığında, gerçek kişi TL mevduatlarının aslında 10,3 trilyon liraya ulaşması gerekiyordu. Bu da aradaki yaklaşık 1,8 trilyon liralık faiz getirisinin yeniden tasarrufa yönlendirilmediği anlamına geliyor.
Cibre’nin analizine göre, bu tutarın bir kısmı para piyasası fonları ve döviz fonlarına aktarıldı. Aynı dönemde para piyasası fonları 539,1 milyar lira, döviz fonları ise 946,3 milyar lira daha fazla büyüdü. Bu fonlara yapılan girişler düşüldüğünde ise geriye kalan 281,44 milyar liralık net bir tasarrufun harcandığı tahmin ediliyor. Bu miktarın yaklaşık 300 milyar lira olduğu belirtiliyor.
Cibre, faizden elde edilen bu kazancın konut ve lüks araç alımlarına kaydığını belirtiyor.
LÜKS TÜKETİMDEKİ ARTIŞ DİKKAT ÇEKİYOR
Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın haberine göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de bu yorumu destekliyor. Temmuz sonu itibarıyla son bir yılda konut satışlarında yüzde 12,4 artış yaşandı. Kredili konut satışları yüzde 60,3 yükselirken, nakit alımlarda da yüzde 8’lik bir artış gözlendi. Bu durum, faiz getirisinin hem peşin ödeme hem de kredi teminatı olarak kullanıldığını ortaya koyuyor.
Otomotiv sektöründe ise özellikle lüks segmentte dikkat çekici bir hareketlilik yaşanıyor. Toplam otomotiv satışları yüzde 18 artarken, bazı lüks araç satışlarında 2-3 katına varan artışlar kaydedildi.
İris Cibre, uygulanan sıkı para politikasının toplumun belirli bir kesiminin alım gücünü artırdığını, yüksek reel faizden faydalanan bu kesimin kazançlarını büyük ölçüde konut ve lüks araç gibi harcamalara dönüştürdüğünü belirtti.
