Bilişim çağının zirvesine tırmandığımız son yıllarda bilgisayar mühendisliği gençler için garanti iş ve yüksek maaşın yolu olarak öne çıkıyor. Sanat tarihi ise son yıllarda adeta ‘sanat karın doyurmaz’ söylemini doğrular nitelikte, işsizlik oranlarında başı çekerek gündemdeydi. Ancak New York Federal Rezerv Bankası’ndan (FED) gelen son verilerde, 2023’te bilgisayar bilimleri mezunlarında işsizlik oranı, sanat tarihi mezunlarının iki katı çıktı. Bu, bir önceki yıla göre keskin bir tersine dönüş olarak görülüyor. FED 2022’de bilgisayar bilimleri mezunlarının yüzde 4,3’ünün, sanat tarihi mezunlarının ise yüzde 8’i işsiz olduğunu açıklamıştı. 2023’e gelindiğinde ise bu dinamik değişti, sanat tarihi alanında işsizlik oranı yüzde 3, bilgisayar bilimlerinde ise yüzde 6,1 oldu. İki yılda bir güncellenen rapor, 2023 yılına ait rakamları aktarıyor. Verilere göre, antropoloji bölümü mezunları da zor iş buluyor, inşaat mühendisliği ve sağlık hizmetleri bölümü mezunları ise en düşük işsizlik oranlarına sahip durumda.
TÜRKİYE’DEKİ ORAN YÜZDE 19
FED’in bu son verileri sanat tarihi fakültesi mezunları arasında işsizlik oranlarında düşüş olduğunu gösteriyor, ancak bu değişimin detayları aktarılmıyor. İstihdam oranları açısından sanat tarihi mezunları biyoloji, reklamcılık, ceza adaleti ve eğitim bölümü mezunlarıyla hemen hemen aynı seviyede görülse de bu rakamlar sanat tarihi mezunlarının kendi sektörlerinde mi yoksa başka bir sektörde mi çalıştığına dair net bir bilgi sunmuyor. İşsizlik oranlarında Türkiye’deki tablo da FED’in rakamları ile benzerlik gösteriyor. TÜİK’in 2011’de açıkladığı yıllık veriler, mezun olunan bölüme göre işsizlik oranında yüzde 19’la sanat bölümleri başı çektiğini göstermişti. 2018’deki bir raporda ise istihdam oranı en yüksek mesleklerde bilgisayar mühendisliği yüzde 79 ile veteriner hekimliğin ardından ikinci sırada yer alırken, sanat yüzde 17,8 ile en düşük istihdama sahip olmuştu.
İSTİHDAM ARTMIŞ GÖRÜNSE DE BAŞKA ALANLARDA ÇALIŞIYORLAR
Sanat tarihi bölümlerinden mezun olanlar ilgili bakanlıklara bağlı müzelerin, koruma kurullarının, valiliklerin, belediyelerin yanı sıra küratörlük, sanat danışmanlığı, müzayede evleri, galeriler, kütüphaneler, arşivler, restorasyon şirketleri, sanat basını ve sanat merkezi gibi kültürel kuruluşlarda çeşitli pozisyonlarda iş bulabiliyor. Öte yandan sanat tarihi alanında diploma sahiplerinin çoğunluğunun üniversite diploması gerektirmeyen işlerde de çalıştığı biliniyor. Eleştirel düşünme, görsel analiz, yabancı dil eğitimi ve kültürel mirasa ilişkin geniş bilgisi işverenlerin ilgisini çekiyor. Öte yandan FED’in yeni raporunda ortaya çıkan ‘sanat tarihi mezunlarında işsizlik oranlarının düştüğü’ tablosunda pandeminin etkisi de göze çarpıyor. İş ilan platformu Indeed’in verilerine göre, pandemi dönemini kapanmalarla geçiren sanat ve eğlence sektöründe istihdam Şubat 2020’de yüzde 24,2 azalmıştı. 2022’de ise patlama yaşandı, işe alımlar yüzde 6 oranında arttı.
