ABD’nin ticaret politikaları açısından tarihi bir karar açıklandı. New York Manhattan’daki ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Başkan Donald Trump’ın küresel düzeyde uyguladığı gümrük vergilerini yasa dışı bularak kalıcı şekilde iptal etti. Karar, Trump’ın görevdeyken ekonomik gündeminin temel taşlarından biri olan “karşılıklı tarife” uygulamasına ağır bir darbe olarak değerlendiriliyor.
Üç yargıçtan oluşan mahkeme heyeti, Trump yönetiminin ulusal acil durum yasasına dayanarak geniş kapsamlı gümrük tarifeleri getirmesinin hukuki dayanağının bulunmadığına oybirliğiyle hükmetti. Mahkeme, kararın uygulanması için 10 gün süre verdi ancak tarifelerin nasıl kaldırılacağına dair net bir talimat vermedi.
YÜZ MİLYARLARCA DOLARLIK VERGİ YASAYA AYKIRI BULUNDU
Kararla birlikte Trump’ın Çin, Kanada, Meksika ve diğer ülkelere yönelik uyguladığı genel oranlı gümrük tarifeleri ile fentanil gerekçesiyle konulan özel vergiler iptal edildi. Ancak çelik, alüminyum ve otomobil ithalatı gibi ürünlere “Section 232” ve “Section 301” kapsamında getirilen bazı vergiler bu karardan etkilenmeyecek.
ABD Adalet Bakanlığı ise kararı temyize götürdü. Dava sürecinin sonunda Yüksek Mahkeme’ye taşınması bekleniyor. Ancak temyiz süreci tamamlanana kadar Trump’ın vergileri yeniden uygulamaya koyması engellenmiş durumda.
BORSALARDA POZİTİF ETKİ
Kararın ardından ABD borsa endeksleri yükselişe geçti. Nasdaq 100 vadeli işlemleri %2,1'e kadar artarken, dolar güçlendi ve yen değer kaybetti.
“YANLIŞ YETKİ KULLANIMI”
Mahkeme heyeti, Trump’ın “uluslararası ekonomik tehdit” olarak tanımladığı ticaret açıklarını ulusal acil durum kapsamında değerlendirmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verdi. Trump, ABD’nin küresel ticaret açıklarını ve sınırdaki uyuşturucu kaçakçılığını gerekçe göstererek vergileri savunmuştu.
Ancak mahkeme, bu gerekçelerin doğrudan ilgili ülkelere baskı kurma amacını taşıdığını belirterek, yasa kapsamında böyle bir uygulamanın mümkün olmadığını vurguladı. Kararda, “Hedef ülkelere yük getirme amacı, hukuken kabul edilemez” ifadesine yer verildi.
TEPKİLER GECİKMEDİ
New York Başsavcısı Letitia James, kararı “çalışan aileler ve işletmeler için büyük bir zafer” olarak nitelendirdi. James, “Bu vergiler Amerikalı tüketicilere yük getiren büyük bir vergi artışıydı” dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai ise karara tepki göstererek, “Seçilmemiş yargıçlar ulusal acil durumlara nasıl yanıt verileceğine karar veremez” açıklamasında bulundu.
