Borsa İstanbul, pay piyasalarında işlem sonrası süreçleri daha verimli ve uluslararası piyasalara uyumlu hale getirmek amacıyla önemli bir değişiklik için harekete geçti. Halihazırda T+2 takas sistemi ile işleyen Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda, takas süresinin T+1 sistemine indirilmesi yönünde bir değerlendirme süreci başlatıldığını duyurdu.
Bu kapsamda, sermaye piyasasında faaliyet gösteren tüm kurum ve paydaşların katılımıyla, olası geçişin sektöre etkileri ve uygulanabilirliği hakkında geniş kapsamlı bir istişare süreci yürütülecek.
MEVCUT UYGULAMA: T+2 SİSTEMİ
Borsa İstanbul’da hâlihazırda uygulanan sistemde, pay senedi alım-satım işlemleri sonrasında takas işlemleri işlem gününü takip eden ikinci iş gününde (T+2) tamamlanıyor. Bu da yatırımcının sattığı hisse senedine ait nakit karşılığını iki iş günü sonra hesabında görebileceği anlamına geliyor.
Örneğin, bir yatırımcı pazartesi günü bir hisse senedini sattığında, elde ettiği tutar çarşamba günü hesabına geçiyor. Bu sistem uzun süredir Borsa İstanbul'da standart uygulama olarak işliyor.
T+1 NEDİR?
T+1 sisteminde ise, işlemin gerçekleştiği günün ertesi iş günü içinde takas tamamlanıyor. Yani, yatırımcı işlem yaptığı günün ertesi günü itibarıyla hem hisse senedine hem de nakit karşılığına erişim sağlayabiliyor. Bu sistem, işlem sonrası süreci hızlandırarak piyasadaki risk süresini azaltmayı ve likiditeyi artırmayı amaçlıyor.
KÜRESEL TREND: ABD GEÇTİ, AB VE İNGİLTERE TAKİPTE
Takas süresinin kısaltılması son yıllarda küresel finans dünyasında da ciddi gündem maddelerinden biri hâline geldi. Borsa İstanbul'un açıklamasında, bu küresel eğilime dikkat çekilerek şu bilgiler verildi:
ABD, 28 Mayıs 2024 itibarıyla T+1 sistemine resmen geçti.
Avrupa Birliği, İsviçre ve İngiltere, T+1 sistemine geçiş için 11 Ekim 2027 tarihini hedef olarak belirledi.
Diğer birçok gelişmiş ve gelişmekte olan piyasa da benzer geçiş çalışmalarını sürdürüyor.
Bu bağlamda Türkiye’nin de bu sürece uyum sağlaması, hem küresel rekabet gücünü artırmak hem de yatırım ortamını daha cazip hale getirmek açısından önem taşıyor.
AMAÇ: RİSKLERİ VE MALİYETLERİ AZALTMAK
Borsa İstanbul Grubu tarafından yapılan açıklamada, T+1 takas sistemine geçişin başlıca hedefleri şöyle sıralandı:
- Yatırımcıların işlem sonrası risklerini azaltmak
- İşlem maliyetlerini düşürmek
- Uluslararası piyasa standartları ile uyumu sağlamak
- Likiditeyi artırmak ve sermaye piyasalarının etkinliğini yükseltmek
Ancak bu dönüşüm, teknik altyapıdan aracı kurum süreçlerine, yatırımcı alışkanlıklarından takas bankası operasyonlarına kadar birçok alanı ilgilendiriyor. Bu nedenle Borsa İstanbul, piyasa katılımcılarının görüşlerini toplayarak adım atacak.
T+1’E GEÇİŞ İÇİN YOL HARİTASI BELİRLENECEK
Değerlendirme süreci sonunda, alınacak geri bildirimler ışığında T+1 sistemine geçişin teknik, hukuki ve operasyonel boyutları analiz edilecek. Bu sürecin ardından, T+1 sistemine geçişe dair uygulanabilirlik raporu ve takvim oluşturulması bekleniyor.
