TÜSİAD Perakende Çalışma Grubu kapsamında EY-Parthenon tarafından hazırlanan Türkiye Perakende Pazar Değerlendirmesi Raporu, bu dönüşümün kalıcı hale geldiğini ortaya koydu. Rapora göre artan fiyat baskısı, tüketicileri markalı ürünlerden uzaklaştırırken özel markalı ürünler giderek daha güçlü ve sürdürülebilir bir tercih haline geliyor.
PERAKENDE EKONOMİDEKİ AĞIRLIĞINI KORUYOR
Raporda, pandemi ve son yıllardaki ekonomik oynaklığa rağmen perakende sektörünün Türkiye ekonomisindeki stratejik konumunu sürdürdüğü vurgulandı. Toptan ve perakende ticaret, 5,8 trilyon TL’lik büyüklükle imalat sanayinin ardından GSYH’ye en fazla katkı sağlayan ikinci sektör oldu. Sektör, ilişkili alanlarla birlikte yaklaşık 6,4 milyon kişiye istihdam sunarak toplam istihdamın yüzde 19’unu oluşturdu.
GELİR YAPISI TALEBİ YENİDEN ŞEKİLLENDİRİYOR
Yüksek enflasyona karşın tüketim harcamaları nominal olarak artış gösterirken, bu büyümenin temelinde fiyat etkisi yer aldı. Perakende ticaret hacmi 2023’te 10,5 trilyon TL’ye ulaştı. 2024 ve sonrasında ise makroekonomik dengelenme ve enflasyondaki düşüşle birlikte hacimde daha dengeli bir seyir bekleniyor.
Raporda ayrıca demografik dönüşümün perakende talebi üzerinde uzun vadeli etkiler yaratacağına dikkat çekildi. Nüfus artış hızının yavaşlaması, yaşlı nüfusun artması ve kentleşmenin hızlanması, tüketici beklentilerinde bölgesel ve yaşa bağlı farklılaşmaları artırıyor. Hanehalkı kullanılabilir gelirindeki düşüş ve gelir dağılımındaki bozulma ise fiyat–kalite dengesini alışverişin merkezine taşıyor.
ÖZEL MARKALAR KALICILAŞIYOR
Araştırmaya göre marka sadakati son yıllarda belirgin biçimde gerilerken, özel markalı ürünlerin payı hızla yükseldi. 2025’in ilk yarısında bu ürünlerin toplam harcamalar içindeki payı yüzde 22’ye ulaştı. Tüketicilerin yüzde 58’i alışveriş yaptığı markaya güçlü bir bağlılık hissetmediğini belirtirken, özellikle taze gıdada özel markalara yönelim dikkat çekti.
DİJİTAL KANALLAR GÜÇLENİYOR
Raporda dijitalleşmenin perakende sektörüne hız, verimlilik ve ölçülebilirlik kazandırdığına işaret edildi. Çevrimiçi alışverişin yaygınlığı artarken, tüketicilerin önemli bir bölümü hâlâ fiziksel mağazayı tercih ediyor. Bu tablo, perakendeciler için çok kanallı stratejilerin önemini koruduğunu gösteriyor.
Uzmanlara göre artan fiyat hassasiyeti, hız beklentisi ve dijitalleşme baskısı, perakendecileri daha erişilebilir fiyatlama, değer odaklı ürünler ve entegre alışveriş deneyimleri geliştirmeye zorluyor.
