Yeni Yol Grubu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kurulan Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu çalışmalarına katkı sunmak amacıyla hazırladığı kapsamlı raporu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, Ekim 2024’te başlayan ve PKK’nın fiili ve silahlı varlığının sona erdirilmesini hedefleyen sürecin hukuki altyapısının yetersiz olduğu vurgulandı ve sürece özgü yeni yasal düzenlemeler yapılması gerektiği ifade edildi
“SİLAHSIZLANMA VE TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME YASASI” ÖNERİSİ
Raporda, mevcut mevzuatın silahlı örgütlerin iradi olarak feshi ve silahsızlanma süreçlerini düzenlemede yetersiz kaldığı belirtilerek, “Silahsızlanma ve Toplumsal Bütünleşme Yasası” başlığıyla sürece özgü bir çerçeve kanun çıkarılması önerildi. Bu yasanın yalnızca silah bırakmayı değil, örgüt üyelerinin toplumsal yaşama entegrasyonunu da kapsaması gerektiği ifade edildi.
Raporda, silahsızlanma süreçlerinin uluslararası literatürde DDR (Silahsızlanma, Tasfiye, Yeniden Entegrasyon) başlığı altında ele alındığı hatırlatılarak, bu üç aşamanın birbirinden ayrı düşünülemeyeceği vurgulandı.
KAYYUM UYGULAMALARI VE YARGI ELEŞTİRİSİ
Yeni Yol Grubu raporunda, sürecin toplumsallaşmasının önündeki engellere de dikkat çekildi. Bu kapsamda, kayyım uygulamalarının devam etmesi, tutuklamaların bir cezalandırma aracına dönüşmesi, ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar ve gazeteci, akademisyen ve vatandaşların tutuklanması eleştirildi.
Raporda ayrıca, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmamasının hukuk devleti ilkesini zedelediği belirtilerek, bu kararların gecikmeksizin hayata geçirilmesi çağrısı yapıldı.
TEMEL HAKLAR, İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE MEDYA VURGUSU
Raporun üçüncü bölümünde temel hak ve özgürlüklere ilişkin kapsamlı öneriler yer aldı. İfade özgürlüğünün güçlendirilmesi, toplantı ve gösteri hakkının önündeki engellerin kaldırılması, medya üzerindeki idari ve yargısal baskıların sona erdirilmesi gerektiği ifade edildi. Medya özgürlüğünün demokratik toplumun temel unsurlarından biri olduğu vurgulandı.
“TUTUKSUZ YARGILAMA ESAS OLMALI”
Yeni Yol Grubu raporunda, tutuksuz yargılamanın istisna değil esas olması gerektiği belirtilerek, ceza infaz sisteminde eşitlik ve öngörülebilirliğin sağlanması çağrısı yapıldı. Hasta tutuklu ve hükümlülerin durumuna da ayrı bir başlık açılarak, sağlık durumlarına uygun düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiği ifade edildi.
KOMİSYON İÇİN YENİ GÖREV ÇAĞRISI
Raporda, TBMM’de kurulan komisyonun görev süresinin ve yetki alanının genişletilmesi gerektiği de yer aldı. Sürecin seçim dönemlerinden bağımsız yürütülmesi gerektiği vurgulanarak, kalıcı bir izleme ve denetim mekanizmasının kurulması önerildi.
Yeni Yol Grubu, raporun sonuç bölümünde, demokratikleşme adımlarının herhangi bir sürece bağlı olmaksızın hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı ve bu reformların Türkiye’nin hukuk devleti kapasitesini güçlendireceğini ifade etti.
