Antalya’da “Küresel Kırılma Döneminde Türkiye” temasıyla düzenlenen 26. İş Dünyası Zirvesi, 2026 yılına yaklaşırken iş dünyasının ortak sorunlarını, finansman baskısını ve rekabet gücü kaybını gündeme taşıdı. Türkiye’nin önde gelen iş örgütleri, artan maliyetler ve bölgesel gelir farkları nedeniyle yeniden “bölgesel asgari ücret” önerisini masaya koydu. TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ve TÜSİAD YİK Başkanı Ömer Aras, yapısal dönüşüm ve teknoloji açığına dikkat çeken mesajlar verdi.
“REKABET GÜCÜ DÜŞÜYOR, FARKLAR BÜYÜYOR”
Zirvenin açılışında konuşan TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez, Türkiye’nin küresel rekabetçilik sıralamasındaki sert düşüşüne vurgu yaptı.
IMD’nin 2025 verilerine göre Türkiye’nin 13 sıra gerileyerek 66’ncı basamağa indiğini hatırlatan Sönmez, ekonomik yapının “düşük katma değer–düşük verimlilik” döngüsüne sıkıştığını belirtti.
Sönmez, İstanbul ile doğu illeri arasındaki gelir makasının dört kata kadar çıkmasının hem ekonomik hem toplumsal açıdan sürdürülemez olduğunu söyledi. Büyük şirketlerin verimliliğinin Avrupa ortalamasının yarısına, KOBİ’lerde ise beşte birine kadar düştüğünü aktararak, “Bu tabloyla kişi başı 20 bin dolar hedefine ulaşsak bile müreffeh bir ülke olamayız” dedi.
“TEKNOLOJİ ÜRETMEYEN EKONOMİ KAZANMIYOR”
Dış ticaret açığının temelinde “teknoloji açığı” bulunduğunu söyleyen Sönmez, Türkiye’nin otomotiv, beyaz eşya ve savunma sanayisindeki başarılarına rağmen yüksek teknolojili ürün ihracatında geride kaldığını ifade etti:
“Çin’de yüksek teknoloji ihracatının payı yüzde 30’a yaklaştı; bizde ise hâlâ yüzde 3–4 bandındayız. Sanayide üretiyoruz ama kazanç inovasyon yapan ülkelerin hanesine yazılıyor.”
Sönmez, Ar-Ge harcamalarının GSYH içindeki payının yüzde 1,5’tan yüzde 3,5’a çıkarılması gerektiğini belirterek yeni bir teknoloji hamlesi çağrısı yaptı.
BÖLGESEL ASGARİ ÜCRET YENİDEN GÜNDEMDE
TÜRKONFED Başkanı, maliyet baskılarının en yoğun hissedildiği dönemlerde bölgesel asgari ücret uygulamasının artık ertelenemeyeceğini söyledi:
“Bölgesel asgari ücret tartışmaya açılmalı. Teşviklerde de bölgesel ve sektörel önceliklendirme yapılmalı. Ekonomide iyileşme sinyalleri var fakat 2026’nın sonlarına doğru dengelenmenin daha belirgin hale gelmesini bekliyoruz.”
Beklentilere ilişkin öngörüleri de paylaştı:
-Büyüme oranı: %3–3,5 bandı
-Enflasyon: %30’lara gerileme
-2026 sonunda: Finansal istikrarda objektif iyileşme işaretleri
“TEKNOLOJİ AĞLARIYLA BAĞLARIMIZI GÜÇLENDİRMELİYİZ”
Sönmez, Türkiye’nin ihracatının belirli sektör ve şirketlerin başarısına bağlı kalmaması gerektiğini söyleyerek şu önerileri sıraladı:
-Ortak kullanımlı Ar-Ge ve inovasyon merkezleri kurulmalı
-“Rekaberlik” kültürü (rekabet + işbirliği) güçlendirilmeli
-Türk diasporası üzerinden Silikon Vadisi, Berlin, Singapur ve Dubai gibi merkezlerle güçlü iş bağlantıları kurulmalı
“EKONOMİK İSTİKRAR İÇİN TEMEL ŞART: GÜVEN”
Sözlerinin sonunda Sönmez, hukukun üstünlüğü ve kurumsal güven inşa edilmeden sürdürülebilir büyümenin mümkün olmayacağını söyledi:
“Ekonomik başarı için önce hukuka, sonra birbirimize güvenmeliyiz. Güven ve şeffaflık olmadan ne büyüme olur ne gelecek kurulur.”
ORHAN TURAN: “DÜNYA HIZLA DÖNÜŞÜYOR; GERİDE KALAN KAYBEDER”
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, dünyadaki çok katmanlı değişimin iş modellerini derinden dönüştürdüğünü belirtti. Küresel risklerin arttığını, aynı anda jeopolitik, ekonomik ve teknolojik kırılmalar yaşandığını vurgulayan Turan, Türkiye’nin bu dönüşümü “yakından okuyup doğru uyum sağlayabilirse” avantajlı çıkabileceğini söyledi.
“Eski iş modelleriyle yol almamız mümkün değil. Kısa vadeli şokları yönetirken uzun vadeli dönüşüm hedeflerini gözden kaçırmamalıyız.”
ÖMER ARAS: “REKABET GÜCÜ İÇİN EĞİTİM VE VERİMLİLİK ŞART”
Konuk konuşmacı TÜSİAD YİK Başkanı Ömer Aras, yeni hazırlanan TÜSİAD Maliyet Bazlı Rekabet Gücü Endeksi’nin Türkiye’nin rekabet performansını karşılaştırmalı biçimde ortaya koyduğunu söyledi.
Aras’ın uyarıları:
-Nitelikli iş gücü eksikliği büyüyor
-Eğitim yatırımları artmalı
-Gençler ve kadınlar iş gücüne daha fazla katılmalı
-İhracatın sürdürülebilir olması için teknoloji ve inovasyon üretimi zorunlu
“Rekabetçi ve verimli bir ekonomi, veriyle desteklenmiş bir dönüşümle mümkün.”
MUSTAFA CENGİZ: “RİSK ALMAYAN ŞİRKETLER YOK OLACAK”
Zirveye ev sahipliği yapan BAKSİFED Başkanı Mustafa Cengiz, Türkiye’de pek çok şirketin hâlâ “kriz bitsin, sonra yatırım yaparız” anlayışını sürdürdüğünü belirterek bunun büyük bir yanılgı olduğunu söyledi.
Cengiz’e göre,
-Dijital dönüşüm bir maliyet değil zorunluluk
-Risk almayan şirketler pazar kaybedecek, hatta tamamen silinecek
-Dünya, krizin ortasında yeni ekonomiyi inşa ediyor
Türkiye’nin kaynaklarının ve potansiyelinin güçlü olduğunu belirten Cengiz, sorunların ise “uzun vadeli strateji, şeffaflık ve cesaret eksikliği” olduğunu vurguladı.
ZİRVEDE ŞİRKET LİDERLERİ DE SÖZ ALDI
Program kapsamında düzenlenen panelde Koton CEO’su Dr. Bülent Sabuncu, Migros İcra Kurulu Başkanı Ömer Özgür Tort ve Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Özlem Kestioğlu görüşlerini paylaştı.
Ayrıca “TÜRKONFED Ticaret Köprüsü 2.0” bölümünde yapay zekâ destekli B2B görüşmeleri yapıldı; 2025 yılı çalışmalarına ilişkin yeni dönem hedefleri açıklandı.
