Birleşik Krallık, Türkiye’ye 8 milyar sterlin (yaklaşık 10,7 milyar dolar) değerinde 20 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı satışı için anlaşma imzaladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, anlaşmayı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e NATO’nun uzun vadeli birliğine dair güçlü bir mesaj olarak nitelendirdi.
Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Starmer arasında imzalanan mutabakat, 2017’den bu yana BAE Systems tarafından üretilen Typhoon’lar için verilen ilk yeni sipariş olma özelliğini taşıyor. Bu, İngiltere’nin yaklaşık 20 yıldır yaptığı en büyük savaş uçağı anlaşması olurken, Türkiye’nin ABD dışındaki ilk savaş uçağı tedariki anlamına da geliyor.
“Bu, Avrupa ve NATO’nun gücünü gösteren çok önemli bir sinyaldir” diyen Starmer, Bloomberg’e yaptığı açıklamada, “Türkiye NATO’nun güneydoğu kanadı açısından hayati bir öneme sahip. Bu anlaşma, Putin’e NATO’nun her zamankinden daha güçlü olduğu mesajını veriyor” ifadelerini kullandı.
Erdoğan ise imza töreninde yaptığı konuşmada, “Eurofighter anlaşmasını iki yakın müttefik olarak stratejik ilişkilerimizde yeni bir dönüm noktası olarak görüyorum” dedi.
Türkiye ayrıca Katar’dan 12, Umman’dan 12 olmak üzere ikinci el Eurofighter jetleri almayı da planlıyor. Türk Savunma Bakanı Yaşar Güler, anlaşma sırasında Bloomberg’e yaptığı açıklamada bu bilgiyi paylaştı.
ABD İLE GERİLEN İLİŞKİLER SONRASI İNGİLTERE İLE YAKINLAŞMA
Bloomberg’in analizine göre, İngiltere ve Türkiye arasındaki bu iş birliği, Donald Trump döneminde ABD’nin Avrupa güvenliğindeki geleneksel rolünden geri çekilme sinyalleri vermesinin ardından daha da önem kazandı. Türkiye, anlaşma ile hem hava gücünü artırmayı hem de ABD’ye olan bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.
Ankara, daha önce Rus yapımı hava savunma sistemi S-400 satın aldığı için F-35 savaş uçağı programından çıkarılmış, bu da Washington ile ilişkilerin gerilmesine neden olmuştu.
Starmer yönetimi açısından bakıldığında ise bu anlaşma, İngiltere’nin savunma ihracatını artırma stratejisinin bir parçası. Ağustos ayında Londra, Norveç donanmasına 10 milyar sterlinlik Type 26 fırkateyni tedarik sözleşmesi imzalamıştı.
ALMANYA’NIN VETOSU KALDIRILDI
İngiltere’nin Türkiye’ye satış yapabilmesi için, Eurofighter konsorsiyumunun ortaklarından biri olan Almanya’nın vetosunun kaldırılması gerekiyordu. Berlin’deki önceki koalisyon hükümeti, insan hakları gerekçesiyle satışa karşı çıkmıştı. Ancak bu yaz, İngiliz bakanlıklarının yoğun diplomatik girişimleri sonucunda Almanya vetosunu geri çekti.
İngiltere Savunma Bakanı John Healey, anlaşmanın sadece uçak satışı değil, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın güçlenmesi anlamına geldiğini vurguladı. “Bu sadece uçaklarla ilgili bir anlaşma değil, aynı zamanda ortaklıkla ilgilidir. Bu, İngiltere–Türkiye ilişkilerinin derinleştiğini gösteriyor” dedi.
20 BİN KİŞİYE İSTİHDAM, TÜRKİYE’YE STRATEJİK AVANTAJ
İngiliz hükümeti, anlaşmanın önümüzdeki 10 yıl içinde ülkenin kuzeybatısında 20 bin yeni istihdam yaratacağını açıkladı.
F-16 teslimatlarındaki gecikmelerin ve F-35 programından çıkarılmanın ardından, Türkiye’nin hava gücünü artırması açısından anlaşma büyük önem taşıyor. Bu süreçte Türkiye, yerli KAAN savaş uçağı projesini geliştiriyor ve insansız hava aracı (İHA) üretiminde dünya çapında ihracatçı konumunu güçlendiriyor.
Bloomberg’e konuşan Starmer, “Burada açık bir model görüyorsunuz” diyerek İngiltere’nin savunma sanayisindeki yeni atılımlarını hatırlattı. “Giderek daha fazla ülke, İngiltere ile sadece savunma kabiliyetleri açısından değil, stratejik iş birliği anlamında da ortaklık kurmak istiyor” ifadelerini kullandı.
