ABD Başkanı Donald Trump, Cumartesi günü sosyal medya hesabından yayımladığı mektubunda, Ukrayna’daki savaşın sürmesinden bazı NATO ülkelerini sorumlu tuttu. Trump, Rusya’ya yönelik daha sert yaptırımlar için önce NATO üyelerinin harekete geçmesi gerektiğini belirtti. “Ben Rusya’ya karşı daha büyük yaptırımlar uygulamaya hazırım. Ancak önce siz adım atmalısınız” diyen Trump, “Hazır olduğunuzda ben de hazırım. Sadece ne zaman olacağını söyleyin” ifadelerini kullandı.
DW Türkçe'de yer alan habere göre Trump, Rusya’dan enerji ithalatının NATO’nun müzakere gücünü zayıflattığını vurgulayarak, tüm üyelerin Rus petrolüne son vermesi gerektiğini belirtti. Bazı NATO üyelerinin hâlâ Rusya’dan petrol almasını “şoke edici” olarak niteledi ve yaptırımların etkili olabilmesi için bu alışverişin tamamen durması gerektiğini savundu.
ERDOĞAN’A ÜSTÜ KAPALI MESAJ MI?
Trump’ın mesajında ülke ismi yer almasa da, mektubun satır aralarında Türkiye’ye yönelik bir uyarı niteliği taşıdığı yorumları öne çıktı. NATO üyesi Türkiye, Rusya’dan en fazla petrol ve diğer fosil yakıtları ithal eden ülkeler arasında yer alıyor. Ağustos ayı verilerine göre Türkiye, Çin ve Hindistan’dan sonra en çok ham petrol alan üçüncü, işlenmiş petrol ürünlerinde ise birinci ülke konumunda.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu ay başında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Çin’deki Şanghay İşbirliği Zirvesi’nde görüşmüş, enerji işbirliğini “stratejik” olarak nitelendirmişti. Erdoğan-Putin buluşması sonrası enerji alanındaki yakınlaşma, Trump’ın mektubuyla birlikte yeniden gündeme geldi. ABD basınında ve diplomatik çevrelerde, Trump’ın Erdoğan’a dolaylı bir mesaj gönderdiği yorumları yapıldı.
AVRUPA DA RUSYA’DAN ENERJİ ALMAYI SÜRDÜRÜYOR
Türkiye’nin yanı sıra Avrupa Birliği ülkeleri de Rusya ile enerji ticaretini sürdürüyor. NATO ve AB üyesi Macaristan ile Slovakya, Rusya’dan doğalgaz alımına devam eden ülkeler arasında. Ağustos ayında AB ülkeleri hem sıvılaştırılmış doğalgazda (LNG) hem de boru gazında Rusya’dan yüksek oranda alım yaptı.
Trump'ın son mektubundaki restinin, Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban'a bir uyarı mesajı olup olmadığı bilinmiyor. Tehditlerin gerçekten yeni gümrük vergilerine veya Rus petrol alımlarının yasaklanmasına yol açıp açmayacağı, Türkiye'nin buna nasıl tepki vereceği, yaptırımlar söz konusu olursa Türkiye'ye istisna tanınıp tanınmayacağı konusunda da belirsizlik söz konusu.
NATO-POLONYA GERİLİMİ SONRASI YAYIMLANDI
Trump’ın mesajı, NATO’nun doğu kanadında yaşanan gelişmelerin hemen ardından geldi. Geçtiğimiz hafta Polonya, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Rus insansız hava araçlarını düşürdü ve NATO’yu 4. madde kapsamında toplantıya çağırdı. Avrupa başkentleri bu ihlalin kasıtlı olduğunu savunurken, Trump “bir hata olabilir” değerlendirmesiyle farklı bir tutum sergiledi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise Rus İHA’larının Polonya hava sahasını ihlal etmesini “kabul edilemez ve tehlikeli” olarak niteledi. Rubio, "Eğer İHA'ların Polonya'ya girmesi hedeflendiyse, kanıtlar bizi bu sonuca götürüyorsa, o zaman bu açıkça büyük bir tırmanışa yol açacak bir hareket olur" dedi.
Trump, kamuoyuna açıkladığı mektubunda savaşın sona ermemesinin faturasının, bu şartları yerine getirmeyenlere keseceğini ima ettiği şu ifadelerle tamamladı:
"Bu Trump'ın savaşı değil, bu eski ABD Başkanı Joe Biden ve Zelenski'nin savaşı. Ben sadece sona erdirilmesine destek vermek için buradayım. NATO benim dediğim gibi yaparsa savaş hızlıca sona erer ve hayatlar kurtarılır. Eğer yapmayacaksanız, o zaman hem benim zamanımı ve ABD'nin zamanını, enerjisini ve parasını boşa harcıyorsunuz."
Trump’ın açıklamasına ABD Hazine Bakanı Scott Bessent de destek verdi. Sosyal medya paylaşımında Trump’ın liderliğine teşekkür eden Bessent, Putin’in savaş makinesini finanse eden gelirlerin kesilmesi gerektiğini belirtti.
