Türkiye'de kira artışları, yaz dönemi hareketliliği, üniversiteye geçişler, evlilikler, boşanmalar ve kentsel dönüşüm gibi nedenlerle rekor seviyelere ulaştı. Bozulan arz-talep dengesi ve yükselen talep, kira fiyatlarını enflasyonun çok üzerine taşıdı. TÜİK'in açıkladığı yıllık yüzde 33,52'lik tüketici enflasyonuna karşın, gerçek kira artışı yüzde 78,94 olarak gerçekleşerek enflasyonu 2,3 kat aştı. Enflasyondan arındırılmış haliyle bile kiraların getirisi yüzde 45,4'ü buldu.
Dünya Gazetesi'nin haberine göre, sektör temsilcileri ve uzmanlar, bu durumun temel nedenlerini yüksek talep, sınırlı konut arzı ve kiraların bir yatırım aracı haline gelmesi olarak değerlendiriyor.
UZMANLAR NEDENLERİ VE GELECEK BEKLENTİLERİNİ PAYLAŞTI
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, kira artışlarının iki temel dinamiğe dayandığını belirtiyor: "Kiralık konut talebi güçlü şekilde devam ederken, yeni konut arzı oldukça sınırlı. İkinci olarak, genel yaşam maliyetlerinin yükselmesiyle kira gelirinin hane bütçesindeki önemi artıyor." Maya, enflasyondaki düşüş eğiliminin sürmesiyle kira artış hızında da kademeli bir yavaşlama olabileceğini ancak "kira enflasyonunun daha yapışkan" olduğunu ve düşüşün daha geriden geleceğini vurguladı.
İTO Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, şu anda kiralık konuta talebin en yüksek döneminde olunduğunu ifade etti. Akdoğan, yasal kira artış oranının son 12 aylık TÜFE ortalaması olan yüzde 41,13 olduğunu hatırlatarak, ev sahiplerinin beş yılı dolduran kiracılardan rayiç bedele göre kira güncellemesi talep edebileceğini ve bu durumun dava sayılarını artırdığını söyledi.
Denge Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Ali Hartavi ise konut yatırımının artık değer artışından ziyade kira getirisi odaklı hale geldiğini belirtti. Hartavi, arz kısıtı ve göç hareketliliği gibi faktörlerin kira fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskıyı sürdürdüğünü, bu baskıyı azaltmak için sosyal konut üretimi ve kiracı destek programları gibi politikaların önemine işaret etti.
Vartur Real Estate CEO'su Şerif Varlı da benzer görüşleri dile getirdi. Varlı, konut sahipliğinin azalması, göç baskısı ve mevcut kiracıların tahliyesiyle oluşan yeni kontratlardaki fahiş zamların kira enflasyonunu körüklediğini söyledi. Özellikle yaz aylarında tayin, üniversite ve taşınma dönemleriyle talebin zirve yaptığını vurgulayan Varlı, şu an en çok talebin 20 bin-35 bin TL bandındaki dairelere yoğunlaştığını belirtti.
ARTAN TALEPLER KİRA TESPİT DAVALARINI ÇOĞALTIYOR
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu Kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek, kira artışlarındaki yasal düzenlemeleri hatırlatarak, özellikle beş yılını dolduran kiracılar için kira tespit davası, 10 yılı dolduranlar için ise tahliye davası açıldığını ve bu davaların sayısının her geçen gün arttığını ifade etti.
