Trump, dünyayı kasıp kavurduktan sonra gümrük tarifesi saldırısında geri adım attı. Trump’ın tarife planını askıya alma kararında tahvil piyasasındaki dalgalanmalar belirleyici oldu. Çünkü Trump’ın güvendiği tahvillerdeki faiz düşüşü kalıcı olmadı. Bunun üzerine bir de vergi artırılan ülkelerin aynı sertlikte karşı hamle yapması Trump’a geri adım attırdı.
DÜNYA VERGİ ZORBALIĞINA BOYUN EĞMEDİ
İlk döneminde olduğu gibi ikinci döneminde de aldığı her karar skandala neden olan ABD Başkanı Trump, göz diktiği Grönland ve Kanada'dan istediğini alamadı. Gazze'de İsrail ile ve Ukrayna'da Rusya ile anlaşarak masaya getirdiği ‘barış’ planları ciddiye alınmadı. Başkanlığının üçüncü ayında 'ABD'nin dünya lideri' olduğunu göstermek için 'gümrük vergisi' silahına sarıldı. Başkentlerin 'küresel ticareti kaosa sürükler' uyarısını dinleyen Trump, kararını ABD'nin kurtuluş savaşı olarak anlattı. Ancak başta Avrupa ülkeleri ve Çin olmak üzere hiçbir ülke şantaja boyun eğmedi, pazarlığa yanaşmadı.
AB TATMİN OLMADI, MERZ GÖRÜŞMEYE GİDİYOR
Kendi partisinden ve kurmaylarından 'ABD ekonomisi zarar görür' baskısının da artmasıyla Trump bir hafta sonra geri adım attı. Misilleme yapan Çin'e karşı vergileri yüzde 125'e çıkardığını, karşı hamle yapmayan 80 ülke için ek tarifeleri ise 90 gün durdurduğunu duyurdu. Trump’ın 'İnsanlar korkmuşlardı, bu yüzden durdurdum' sözleriyle açıkladığı yeni karar tüm dünyada 'geri adım' olarak yorumlandı. Ancak Trump'ın ticaret savaşındaki geri adımı Avrupa'daki endişeleri gidermeye yetmedi. Almanya Başbakanı Merz, AB'yi temsilen Trump ile görüşeceğini açıkladı.
PİYASALAR NEFES ALDI
Trump'ın dünyaya karşı başlattığı ticaret savaşında geri adım atması piyasalara nefes aldırdı. Wall Street endeksleri 2008'den bu yana en iyi günü yaşadı. Asya borsaları da ralli yaptı. Yükselişe Borsa İstanbul da eşlik etti ve güne yüzde 3,27 yükselişle başladı. Altın rekorunu tazeledi. Türkiye'de gram altın 3 bin 818 lirayı gördü.
TRUMP’IN TAHVİL KORKUSU
ABD Başkanı Trump’ın seçimlerden önce başladığı ‘vergileri artırırım’ tehditlerinin ömrü 7 gün sürdü. Başta ABD olmak üzere dünya piyasalarında kırmızı rengin hakim olduğu gümrük tarifeleri furyasında Trump, Çin’e sırasıyla yüzde 50, yüzde 34, yüzde 20 ve son olarak 20 puan artırdı. Çin buna karşılık hem dolar alımını azalttı hem de toplamda yüzde 134 karşı vergi koydu. Trump, diğer tüm ülkelere de en az yüzde 10 olmak üzere tarife vergisi koydu. Hatta ABD’nln ürün almadığı, gariban ada devletlere bile gümrük vergisi konuldu. Piyasalar savrulurken Trump’ta da panik başladı.
Evdeki hesabın çarşıya uymadığı ise karşı hamleler kadar ABD tahvillerinde yaşanan gelişmelerle kendini gösterdi. Çünkü, Trump’ın 2 Nisan’daki gümrük vergisi açıklamasının ardından güvenli liman edası ile sığınılan 10 yıllık faizlerdeki düşüş kalıcı olamadı. Teoride, düşen faiz oranları hem işletmeleri hem de hanehalkını koruyarak aynı zamanda devasa kamu borcunun (ABD’nln toplam dış borcu 37 trilyon dolar civarında ve her 100 günde 1 trilyon dolar artıyor) faiz yükünü hafifletebileceği görüşüne rağmen, son günlerde hisse senetlerinde trilyon dolarlık kayıplara rağmen, tahviller beklenen güvenli liman ilgisini çekemedi. Uzmanlar, “10 yıllık faiz bu sabah %4,50 seviyesine kadar çıkarken (bir kaç gün önce %3,85) bu da faiz indirimi çağrılarına rağmen piyasaların farklı bir rota izlediğini gösteriyor” diye yorumladı.
The Washington Post, Trump’ın küresel ticareti yeniden şekillendirme planından neden vazgeçtiğini ‘fikrini değiştiren 18 saat’ başlığıyla özetledi. Çarşamba sabahı ABD, rekor seviyede gümrük vergilerine uyanırken, piyasalar büyük bir ekonomik kriz uyarısı verdi. Trump’ın danışmanları bu sert adımları savunsa da, aynı gün öğleden sonra Başkan birçok vergiyi geri çekerek borsaların yükselmesini sağladı. Bu geri dönüşte, Trump’ın Salı gecesi Fox News sonrası Cumhuriyetçi senatörlerle yaptığı telefon görüşmeleri ve İsviçre Cumhurbaşkanı dahil bazı yabancı liderlerle çarşamba günü yaptığı temaslar etkili oldu. Görüşmelerde liderler, tarifelerin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti.
OVAL OFİS’TE ACİL METİN YAZILDI
Ayrıca JPMorgan CEO’su Jamie Dimon’un, Fox News’te olası bir durgunluğa dikkat çeken röportajı da Trump’ın kararında etkili oldu. Ticaret Bakanı Lutnick ve Hazine Bakanı Bessent, Oval Ofis’te Trump’la birlikte tarifelerin geri çekileceği açıklamanın metnini hazırladı. Vergilerden yana olan Trump’ın danışmanı Peter Navarro’nun bu kritik toplantılarda yer almaması, Beyaz Saray’daki fikir değişimini gösteren önemli bir işaret olarak yorumlandı. Trump’ın geri adımına rağmen Çin’in Amerikan mallarının tüm ithalatına uyguladığı yüzde 84 oranındaki gümrük vergileri yürürlüğe girdi. Bu gelişme, Pekin ile Washington arasındaki ve küresel piyasaları sarsan, durgunluk endişelerini tetikleyen ticaret savaşını daha da derinleştirdi. Söz konusu vergiler, dünyanın ikinci en büyük ekonomisine giren tüm ABD ürünleri için geçerli olacak. ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi’ne göre bu ürünlerin toplam değeri 2024 yılında 143.5 milyar doları buldu.
TAHVİL ENDİŞESİ
ABD Başkanı Donald Trump, üç aylık bir duraklama kararı alarak tarife planında değişikliğe gitti. ABD basını, bu kararın, özellikle tahvil piyasasındaki olumsuz gelişmelerin yarattığı endişeler sonucunda alındığını iddia etti. ABD Çin ticaret savaşında son dakika gelişmeleri yaşanmaya devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e yönelik tarifeleri yüzde 125’e çıkarırken, kendileriyle iletişime geçen ve misilleme yapmayan 75’den fazla ülke için ek tarifelerin 90 gün durdurulduğu duyurdu. Bu durum piyasalarda ralliye neden oldu ve ABD, Asya borsaları güçlü yükselişe yöneldi. Çin, ABD’yle dalga geçen video yayımladı. Avrupa Birliği, ABD’ye yönelik tarifelerini 90 gün erteledi.
TRUMP’IN EKONOMİ DİREKTÖRÜ İTİRAF ETTİ
ABD Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, tahvil piyasasındaki dalgalanmanın Trump’ın gümrük vergilerini durdurmasının doğrudan bir nedeni olmadığını, ancak karara muhtemelen “biraz daha aciliyet” kattığını söyledi. Hassett, “Her şey düzenli bir şekilde ilerliyordu. Hiç şüphe yok ki dün Hazine piyasası, biliyorsunuz, harekete geçme zamanının geldiği kararının belki de biraz daha aciliyetle alınmasını sağladı. Ancak bu zaten gerçekleşecekti” dedi. 10 yıllık Hazine tahvillerinin getirisi %4,5’in üzerine çıkarken, 30 yıllık tahvillerin getirisi de Çarşamba günkü duraklama öncesinde %5’in üzerine yükseldi ve tahvil fiyatları düştü. Yatırımcılar Japonya ve Çin’in ABD devlet tahvillerini elden çıkarıyor olabileceğini ve bu gelişmelerin Beyaz Saray yönetimi için endişe verici olabileceğini söyledi.
ÇİN DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN YENİ AÇIKLAMA
Çin hazırladığı yapa zeka videosuyla ABD ile dalga geçti. Çin Dışişleri Bakanlığı “ABD bir tarife savaşı ve ticaret savaşı yürütmeye kararlıysa Çin sonuna kadar yanıt verecek” dedi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, ABD’nin uyguladığı gümrük vergilerinin kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemine ciddi zarar verdiğini ve küresel ekonomik düzenin istikrarını ciddi şekilde etkilediğini belirterek, “Bu, dünyanın iradesine aykırı, açık bir eylemdir” dedi. ABD’li yayın organı CNN International’da yer alan analize göre, Washington ve Pekin arasındaki çekişme sadece iç içe geçmiş bu iki ekonomiye acı vermekle kalmayacak, aynı zamanda jeopolitik rekabete muazzam bir katkıda bulunarak tarihi bir kırılmaya neden olacak. CNN’e göre Pekin, Trump’ın son göreve gelmesinden bu yana, dört yıldan fazla bir süredir sessizce hazırladığı bir stratejinin parçası olarak ateşli bir milliyetçilik yarattı. Gözlemciler, Çin’in sadece karşılık vermeye değil, Trump’ın ticaret karmaşasını kendi pozisyonunu güçlendirmek için kullanmaya hazır olduğunu söylüyor. Uzmanlar, Çin’in bir ticaret savaşını atlatmak için bugün çok daha iyi bir konumda olduğunu belirtiyor. Pekin 2018 yılı ile karşılaştırıldığında, bugün dünyanın geri kalanıyla ticaret ilişkilerini genişletti, kritik mineraller için tedarik zincirleri oluşturdu, üretim teknolojisini yapay zeka ve insansı robotlarla geliştirdi ve teknoloji yeteneklerini artırdı. CNN International bu durumu ‘Çin kavgaya hazır’ diye yorumladı.
AB TARİFELERİ ERTELEDİ
Avrupa Birliği, ABD’ye karşı misilleme olarak uygulayacağı tarifeyi 90 gün boyunca erteleme kararı aldı. Trump’ın bu kararı, “Politikalarım asla değişmeyecek” açıklamasını yapmasının üzerinden sadece bir hafta geçtikten sonra geldi. Cumhuriyetçi milletvekilleri ve iş dünyası liderlerinin baskıları, Trump’ın kararını değiştirmesini sağladı. Çarşamba günü sosyal medyada borsalara ilişkin paylaşım yapan Trump’ın, kesin kararını vermediği ifade edilmişti. Ancak öğleden sonra tahvil piyasasındaki gelişmelerin, nihai kararı şekillendiren ana faktör olduğu ortaya çıktı. Tarifeleri ertelediği açıklamasında, Trump, sürece ilişkin bilgi vererek, şunları dile getirdi. “Avukatlara erişimimiz yoktu, (bu belge) sadece yazılmıştı. Bunu kalbimizden yazdık, değil mi? İçimizden gelerek yazıldı, bence iyi de yazılmıştı, ama sonuçta kalbimizden yazıldı.” Trump piyasaları sakinleştirirken -en azından şimdilik- bazı ABD şirketlerini gümrük vergilerinden muaf tutmayı düşünebileceğini ima ederek yeni sorulara da yol açarken, böyle bir kararı “içgüdüsel olarak” alacağını belirtti.
BORSALAR YÜKSELİŞLE AÇILDI
Avrupa borsaları, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasının ardından artan risk iştahıyla pozitif seyir izledi. Gün içinde Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 7 yükselişle 502,52 puandan, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 7,3 artışla 21.114 puandan ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 5,5 değer kazancıyla 8.096 puandan işlem gördü. İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 7,3 artışla 35.155 puan, İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 6,7 artışla 12.530 puan ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 6,7 değer kazancıyla 7.319 puan seviyelerinde seyretti. New York borsası, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasının ardından günü ralli yaparak tamamladı. Kapanışta Dow Jones endeksi, 3000 puana yakın değer kazandı ve yüzde 7,87 artarak 40.608,45 puana ulaştı. Asya borsaları da güçlendi. Tokyo’da Nikkei 225 Endeksi yüzde 8,35 yükseldi. Topix endeksi de yüzde 7,59 artıda. Güney Kore’de Kospi yüzde 5,3, Kosdaq yüzde 5,09 yükseldi. Çin ve Hong Kong endeksleri de güne artı ile başladı. Benzer durum Borsa İstanbul içinde geçerli oldu. Borsa güne yükselişle başlayıp günü de artıda tamamladı.
Dünyanın en zengin 10 kişisinin serveti bir günde toplam 135,33 milyar dolar arttı. Trump’ın gümrük tarifesi planlarını geri çektiğini söylemesinin ardından borsa sert yükseldi. Elon Musk, Jeff Bezos ve Mark Zuckerberg üçlüsü 80 milyar dolar kazandı. Ancak yılın başından bu yana servetleri hâlâ düşüşte...
ÜST DÜZEY YETKİLİLER KARARI SOSYAL MEDYADAN ÖĞRENDİ
CNN International’ın haberine göre, bu karar, Beyaz Saray içinde bazı karmaşalara yol açtı. Bazı üst düzey yetkililerin, Trump’ın sosyal medyadan yaptığı duyuruyla karardan haberdar olduğu belirtildi. Bessent ve diğer yetkililer, bu hareketin bir geri adım olmadığını, müzakere stratejisinin bir parçası olduğunu vurguladı. Hazine Bakanı, “Bu ana kadar rotada kalması büyük cesaret aldı” açıklamasını yaptı. Trump’ın tarifeleri erteleme kararı, finansal piyasalarda bir rahatlama etkisi yarattı. Trump, Çarşamba günü yaşanan borsa yükselişlerini kendisine mal ederek, “Borsa tarihindeki en büyük artış bu” diye konuştu.
BEYAZ SARAY ALARMA GEÇTİ
Tahvil piyasasındaki satışların hızlanması ve Hazine tahvillerine talebin düşmesinin, Trump yönetimini alarma geçirdiği kaydedildi. İddiaya göre, Beyaz Saray, yabancı yatırımcıların ABD tahvillerinden uzaklaşması ihtimalinden endişelendi. JPMorgan Chase CEO’su Jamie Dimon, Fox Business’a verdiği demeçte artan ticaret savaşlarının durgunluğa yol açabileceği uyarısında bulundu. Dimon, “Piyasalar her zaman doğru değildir, ancak bazen haklıdırlar” ifadelerini kullandı. Beyaz Saray yetkilileri, şirket yöneticilerinden ve Cumhuriyetçi milletvekillerinden gelen yoğun baskıların karar üzerinde etkili olduğunu belirtti. CNN, Genelkurmay Başkanı Susie Wiles’in, piyasa dalgalanmalarının siyasi maliyetine dikkat çekmesinin özellikle etkili olduğunu öne sürdü. Trump, kararının ardından yaptığı açıklamada “Esnekliğe sahip olmalısınız, özellikle finans piyasalarında çünkü sürekli değişiyorlar” diyerek bu tür değişikliklerin normal olduğunu savundu. Trump, finansal piyasaların değişken doğasının kararını şekillendirdiğini vurguladı.
